70 fiset ilire wikipedia. Pirustët, ishin fise ilir, banorë të krahinës së sotme të Pukës, Kukësit, Tropojës, një pjese të Matit e të Mirëditës. Wikipedia nxit diskutimin mes vullnetarëve të saj dhe nuk do të censurojë komente bazuar në pikëpamjet ideologjike ose politike. p. Trajan Decius: Në bazë të të dhënave historike, perandori i parë ilir ishte Trajan Decius. [1] [2] Burimet e shkruara të disponueshme lidhur me këtë problematikë janë shumë të rralla. , kur pas ndërhyrjes së Aleksander Molosit që ishte thirrur për ndihmë nga tarentasit , i lanë më njëanë grindjet me këta të fundit për të përballuar gjendjen e krijuar nga rreziku samnit. Wikipedia nuk do t’i ndryshojë komentet. Dardanët ishin fisi themelues i Mbretërisë së Dardanisë rreth shekullit IV p. Demosteni, në shek. Qyteti më i madhë i Kaonëve ishte Antigonea në afërsi të Gjirokastrës së sotshme. Deri më 168 p. 2 Qytete. Kryesisht kjo popullsi merret me bujqësi dhe blegtori. Wilkers, Dalmatia (History of the Provinces of the Roman Empire), Londër 1969. K Organizimi politik i Mbretërisë Ilire 3. The territory the Illyrians inhabited came Albanët nga gjuha ilire Albani ishte një fis ilir i njohur ndër të parët, në një vepër të Ptolemeut, [2] të vendosur në pjesën qendrore të veriut, në Shqipërinë e sotme. Armët ilire luajtën një rol të rëndësishëm në përbërjen e ushtrive ilire dhe në konfliktet ku përfshiheshin ilirët. Fiset Ilire. Paionët Popujt apo fiset Kalash(Kalasha), Hunza e Pamir jane njerez vendas Dardik (Dardiket janë një grup njerëzish qe kryesisht gjenden në Gilgit-Baltistan te Pakistanit verior dhe Khyber Pakhtunkhwa, Jammu te Indisë veriore dhe Kashmir, dhe Afganistanin lindor. Brënda territorit të thesprotisë jetonin çamiotët,të cilët ishin të shtrirë pranë detit Jon,sëbashku në Epir ishin 14 fise,ndërsa fiset me më shumë Ne lindje si kufi natyror ishin lumenjte Morava e Vardar dhe ne perendim brigjet e Adriatikut e te Jonit. nga Homeri. Dalmatët një ndër fiset e mëdha e të njohura ilire, banorë të pjesës Verilindore të Ilirisë. Në epokën e hekurit Krahina e Matit është një muze i vërtetë arkeologjik dhe djep i lashtë i kulturës ilire. They constituted one of the three main Paleo-Balkan populations, along with the Thracians and Greeks. [1] Më vonë vijojnë me prerjen e monedhave të tyre edhe qytetet dhe fiset ilire nga viset e Epirit Shkruaj një artikull; Artikull i rastit; Ndryshimet më të fundit; Dhuroni; Pages for logged out editors learn more Loúgeon : Straboni në Gjeografinë e tij përmend "një moçal të quajtur Lougeon" (i cili është identifikuar si Liqeni Cerknica në Slloveni) nga vendasit (fiset ilire dhe kelte), Lougeon është interpretimi i Strabonit të toponimit vendas në greqisht. Vendndodhja Origjina Trualli historik i ilirëve Topografia e fiseve më të rëndësishme ilire Fiset ilire Historia ilire Riforcimi i Mbretërisë Ilire (251-230 p. Rajoni i fisit të Gashit ndodhet në qarkun e Tropojës në Shqipërinë verilindore, që nga lindja e qytetit të Bajram Currit deri te komuna e Gjakovës në Kosovë. Mbretëroi mes viteve 335 - 295 p. XX, u filluan me të madhe hulumtimet e rëndësishme për Desideatët dhe padyshim që ky popull është një nga komponentët kryesore të qenies etno-kulturore ilire e cila shtrihej që nga Adriatiku jugor dhe deri te lumi Danub në veri. sh. Shqiptaret jane te vetmit pasardhes te ilireve. Artikulli kryesor: Fiset ilire Nga ajo periudhë njihen në histori këto fise ilire që kanë ekzistuar në territorin e Malit të Zi modern: Enheleci , Labeati , Autarijati , Ardijeci , ndoshta Pirusti , por para së gjithash Dokleatët si grupi më i rëndësishëm. Njoftimet e para historike të sigurta për ta lidhen me luftërat e zhvilluara prej tyre kundër tarentasve nga fillimi i shek. Nga ana e Jugut shtrihej Epiri. kshme e kryengritjesh kundër romakëve në vitet 156-155, 119-117, 51-46, 39-37 p. Mar 29, 2020 · Fiset ilire. Iliria dhe fiset ilire Prefektura e Ilirikut në vitet 375–379 (me ngjyrë jeshile të çelët). XII nga Homeri. MBRETËRIA E PARË ILIRE. Kjo është një listë e vendbanimeve ilire duke përfshirë qytetet, qytezat, fshatrat dhe kështjellat ilire (liburne, dardane, dalmatët, etj. Desideatët jetonin në qendrën e botës së madhe ilire. 323 para Krishtit. Aty janë zbuluar objekte prej ku dhe dalin të dhëna për të gjithë periudhat historike të zhvillimit kulturor jo vetëm të trevës së Matit por edhe më gjerë, Mati është bërë tani i njohur jo vetëm brenda vendit por edhe jashtë Shqipërisë, si një krahinë arkeologjike e Grupe të veçanta ilirësh u vendosën edhe në Italinë e Jugut. Ka raste kur ilirët shtrijnë sundimin e tyre në Epir, veçanërisht me mbretin Glaukias të taulantëve, apo me mbretin Agron të ardianëve, mirëpo këto janë periudha të shkurtra. Stema e Ilirisë së Madhe (Stema më e vjetër e Kroacisë) Busti i Mbretëreshës Teuta në Muzeun Kombëtar "Gjergj Kastrioti - Skënderbeu" në Krujë Kultura ilire u formua me tiparet e saj karakteristike që e dallojnë nga kulturat e popujve fqinjë në periudhën e zhvilluar të epokës së hekurit. Nder fiset kryesore ishin: dardanet, ardiantet, moloset, dalmatet Ndër fiset më të hershme ilire që luajtën dhe një rol ku më shumë e ku më pak të rëndësishëm në ngjarjet historike të mëvonshme, për t’u përmendur janë: thesprotët, të cilët zinin ultësirën bregdetare që nga gjiri i Ambrakisë e deri tek lumi i Thiamit (Kalama), në veri të tyre vinin kaonët, vendbanimet e të Aleksandri i Madh nënshtron shtetet ilire duke mposhtur Klitin dhe Glaukun në Betejën e Peliumit. Ndërsa pellazgjishtja nuk konsiderohet si gjuhë indoevropiane dhe që këtu bie lidhja. Kuvendi; Pyetje e Përgjigje; Zyra e Ankesave; Administrata; Ofiçina; Forumi i Grisjes; Ambasadat; Çmimet; Livadhi Fakti që fiset e Shqipërisë së Veriut nuk u nënshtruan plotësisht nga Osmanët, është ngritur në nivelin e Ortodoksisë midis anëtarëve të fiseve. Dikur, krahas punëve bujqësore dhe blegtorale popullsia ka qenë marrë edhe me profesione të tjera si p. Por koha e formimit të etnosit ilir është më e lashtë. MBRETËRIA E DYTË ILIRE. [2] Në atë kohë, enkelejët ishin në luftë me fiset ilire fqinje, ndaj Kadmi, me urdhër të një orakulli, i ndihmoi ata të fitonin, pas së cilës u zgjodh mbret. Antika; Ilirët, Grekët, Romakët Në përgjithësi. Lufta e tyre më e madhe kundër pushtuesve romak lidhet me Kryengritjen ilire të viteve 6-9 e. Kohët e fundit as statistikat gjenetike nuk i lidhin shqiptarët me pellazgët. J. s) Lufta e Parë Iliro-Romake (229-228 p. Ekzistenca e mbretërisë së enkelejëve i përket më shumë legjendës sesa ngjarjeve aktuale. trevat e tyre shtrihesin në brendësi, prapa Vargamalit Dinarik në pllajat e Fushës së Duvnos, Livnos e Gllamoçit, në Bosnjën e sotme Perëndimore. 3 Më të njohurit Ky artikull ose seksion duhet të përmirësohet sipas udhëzimeve të Wikipedia-s. Fiset ilire hezitonin të ndihmonin njëri-tjetrin në kohë lufte dhe madje luftonin mes njëri-tjetrit (70 grupe, 10 ala dhe më shumë se 10,000 veteranë). Mendohet se në gjithë periudhën e lashtësisë kanë ekzistuar 70 fise ilire. Emri ietnik ILIR shfaqet në veprat antike që në shek. Beroja [9] [10] ka qenë një mbretëreshë ilire nga fisi i mollosëve, përkatësisht mbretëreshë ilire e taulantëve, pas martesës me mbretit ilir Glauku. Pjesa e parë e Revoltës Ilire përfundon në dështim me humbjen e Pleurias. V deri më 335 p. XII p. Paionët Dihet që fiset ilire, ishin një grup fisesh që flisnin gjuhën ilire dhe banonin në pjesën perëndimore të Gadishullit Ballkanik, prej shekullit X p. Kaonët ishin një fis shumë Të gjithë studiuesit pajtohen se desidiatët dhe fiset e tjera ilire deri në shekullin e VI p. Ishte pikërisht kjo periudhë kur fiset vandale e sllave u mbajtën larg kufijve të rajonit, i cili më pas do të quhej Ballkan. Ajo ishte një gjuhë e veçantë indoevropiane, që kishte lidhje afërie ku më të largët e ku më të afërt me gjuhë të tjera të gadishullit dhe jashtë tij. Ceka, prerja e monedhave të para në këto dy qytete duhet të ketë filluar rreth vitit 430-350 p. Mar 24, 2024 · Datë e rëndësishme për studimin e gjuhës ilire është edhe paraqitja e dy librave të filologut gjerman Hans Krahe, ekspertit më të mirë dhe më me meritë të gjuhës ilire. Kaonët ishin një nga fiset më të rëndësishëm të Mbretërisë së Epirit, fiset epirote identifikoheshin si ilirë dhe kishin elemente të kulturës ilire. "Stema fiktive e Ilirisë" sipas Koleksionit të Fojnicës nga shekulli XVII. Mbretëresha Beroja e birësoi, e rriti dhe edukoi Pirron e Epirit, mbretin e ardhshëm të Epirit. Ky njoftim i shkurtër, që me sa duket i referohet një burimi më të hershëm, nuk ndihmon shumë për të krijuar një ide të qartë mbi . ftërash të përgja. Tumat Ilire në lokalitetin Boka në Përçevë është një monument i trashëgimisë kulturore në Përçevë, Klinë, Kosovë. vonesë "të laget, njomet, lahet, lahet", lëgatë "pishinë", grykë Kaonët ishin një nga fiset më të rëndësishëm të Mbretërisë së Epirit, fiset epirote identifikoheshin si ilirë dhe kishin elemente të kulturës ilire. Ajo ishte një kulturë autoktone që u krijua në truallin historik të ilirëve, në procesin e formimit të vetë etnosit ilir, mbi bazën e zhvillimit të brendshëm social-ekonomik të Shkruaj një artikull; Artikull i rastit; Ndryshimet më të fundit; Dhuroni; Pages for logged out editors learn more Në vitin 229 p. Kurse emrat e disa fiseve ilire fillojnë e përmendën që në shek. IV p. Nga gjuha ilire janë trashëguar sot rreth 1000 emra njerëzish, perëndish, fisesh, vendesh, lumenjsh e malesh. Monedha labeate me mbishkrimin SKODRI-NON Iliria ishte vendi i dytë në kontinentin Evropian, pas Helladës Në vitin 360-359 para Krishtit, fiset jugore të Paionisë filluan mësymjen kundër Maqedonisë, me shpresën e ndonjë sulmi të mundshëm edhe nga viset e tjera të Ilirisë. Këto fitore e bënë Mbretërinë ilire një nga fuqitë më të mëdha të pellgut të Mesdheut. Një pjesë e madhe e Gashit banon në luginën e Llugajt dhe në atë të lumit Bushtrica. nuk e njohën sovranitetin suprem të shetiit romak. Atajanë “Die alten balkanillyrischen geographischen Namen”, Heidelberg, 1925 dhe “Lexikon altillyrischer Personennamen”, Heidelberg, 1929. bënin pjesë në Mbretërinë Ilire dhe përmenden nga Livi ndër fiset që mbetën të pavaruara pas shkatërrimit të saj nga romakët. Deri më sot nuk është gjetur asnjë dokument i shkruar në gjuhën ilire. ) Interesi për studimet ilire në Shqipëri ka nisur me Rilindjen Kombëtare Shqiptare dhe ka vazhduar krahas me zhvillimin e studimeve shkencore, arkeologjike dhe historike të Shqipërisë duke nisur qysh në shekullin XIX kur studiues të gjeografisë historike iu kushtuan lokalizimit dhe identifikimit të të dhënave nga burimet antike. Ilirët flisnin një gjuhë që dallohej nga gjuhët e popujve të tjerë të kohës së lashtë të Ballkanit. Rozafa , nusja e më të voglit ndër tre vëllezër (baca Gjergj), u muros e gjallë në themelet e kalasë,- si këshillë nga një plak tregon legjenda,- si një sakrificë për të ndalur përgjithnjë syrin e Aug 22, 2018 · Fiset ilire që ndodheshin më në veri, u përzien me popullsinë gjermane e kelte që me kohë dhe u asimiluan, prandaj këtu më poshtë do të flitet vetëm për ato fise ilire që në kohën e pushtimeve romake nuk ishin përzier aq shumë me keltë e gjermanë, sa të humbnin individualitetin e tyre. Mbretëresha Cynane, duke qenë edhe vetë një ilire drejton një ushtri maqedonase drejt fitores mbi ilirët; 317 para Krishtit. 335 para Krishtit. deri në shekullin VII e. Monedhat ilire janë monedha metalike prej ari, argjendi a bronzi të cilat fillojnë të qarkullojnë në shekullin e VI p. Në burimet e shkruara ato dokumentohen nga fundi i kësaj periudhe, në fiset më jugore ilire, nëpërmjet Pseudo-Skylaksit, i cili thotë se kaonët, thesprotët dhe molosët banonin në fshatra. pas pushtimit romak. [1 Në mitologjinë ilire dhe greke, emri i Ilirisë është etiologjikisht i lidhur me Ilirin, të birin e Kadmit dhe Harmonisë, i cili përfundimisht arriti ti bashkojë fiset ilire dhe udhëhoqi Ilirinë duke u bërë paraardhësi më i njohur i të gjithë ilirëve. Që nga periudha më e lashtë e deri në shek. Një shpjegim i mundshëm është që Osmanët nuk kishin asnjë arsye për të nënshtruar fiset Shqiptare të veriut, sepse ata kishin nevojë për to si një burim i qëndrueshëm i mercenarëve. e. DINASTIA E GLAUKISË (335-231 P. Mbreti i Maqedonisë, Filipi II krijoi një ushtri dhe u mundua t‘i parandalonte pushtimet e mundshme nga ana e ilirëve dhe nga mësymjet e peonëve. Shih edhe. Alb. V. Ato ose do të publikohen, ose do të fshihen nëse nuk u binden rregullave kryesore Apr 25, 2022 · Dalmatët ishin njëri ndër fiset ilire që i bënin qëndresë pushtimit romak dhe kanë zhvilluar një varg luftërash të përgjakshme e kryengritjesh kundër romakëve në vitet 156-155, 119-117, 51-46, 39-37 p. K. Lista e vendbanimeve ilire. fta e tyre më e madhe kundër pushtuesve romak lidhet me Kryengritjen ilire të viteve 6-9 e. Identiteti dhe copëzimi i veçantë i Ballkanit vjen kryesisht prej historisë së tij të përbashkët dhe shpesh të trazuar të lidhur me shekuj të pushtimit osman dhe gjeografisë së tij shumë malore. kf. r. s) Lufta e Tretë Iliro-Romke (170-167 p. DINASTIA E BARDHYLIT (FILLIMI I SHEK. Monedhat më të hershme që njihen deri më tani janë monedhat e Dyrrahut dhe Apollonisë nga shekulli V - IV p. Fiset ilire të jugut, megjithatë, përfshi dhe Shqipërinë e sotme iu shmangën asimilimit dhe ruajtën gjuhën e tyre amtare. Midis shekullit VI dhe VII ata u ngujuan në trevat ilire dhe vazhduan të asimilojnë fiset ilire pak a shumë ku ndodhet tani Sllovenia, Kroacia, Bosnja dhe Hercegovina dhe Serbia. Këto fjalë janë gjetur në mbishkrime të ndryshme, në shkrimet e autorëve të vjetër grek e latin, si dhe në monedhat e gjetura në teritoret ilire. Kjo vërtetohet nga fakti se gjatë shpërthimit të Kryengritjes së Batonit, formacioni romak i vendosur në brendësi të thellë kontinentale të brezit dinarik u mund që në fillim Ballkani dhe pjesë të kësaj zone janë të vendosur në rajonet e Evropës Juglindore, Evropës Jugore, Evropës Lindore dhe Evropës Qendrore. Ndryshimi që vërehet në termat e përdorur prej këtyre dy autorëve nuk duket të jetë i rastit; ai shpreh me sa duket një diferencim që u bëhet këtyre qendrave urbane ilire dhe që lidhet me karakterin e tyre. J. Sipas arkeologut H. Decius (Gaius Messius Quintus Decius Ushtria ilire ishte ndarë në dy pjesë: garnizoni që mbronte qytetin dhe repartet e lëvizshme që kishin zënë rrugët dhe majat përqark tij. Shqipja është pranuar më shumë si gjuhë indoevropiane me origjinë kryesisht thrako-ilire nga gjuhëtarët akademik si Eqrem Çabej [6], Shaban Demiraj [7] etj. Por koha e formimit të etnosit ilir është shumë e lashtë. s) Lufta e Dytë Iliro-Romake (219-219 p. Shkruaj një artikull; Artikull i rastit; Ndryshimet më të fundit; Dhuroni; Pages for logged out editors learn more V p. Feb 21, 2020 · Fisi i Gashit. IV-335 PARA KRISHTIT) Dinastia dhe Ardhja në fuqi e Bardhylit Fushata maqedone kundër Mbretërisë Ilire Kryengritja e vitit 335 p. The Illyrians (Ancient Greek: Ἰλλυριοί, Illyrioi; Latin: Illyrii; Albanian: Ilirët) were a group of Indo-European-speaking people who inhabited the western Balkan Peninsula in ancient times. II p. Lista e personaliteteve ilire. Thesprotët ishin fis ilir i zonës se Epirit. Grupe te vecanta fisesh Ilire u vendose dhe ne Italine e Jugut (mesapet e japiget). K. , kurse emrat e disa fiseve ilire fillojnë e përmendës që në shek. Thesprotet ishin banorët e vjeter te kesaj treve , zona e thesprotise fillon qe nga Konispoli deri ne jug ne Gjirin e Ambrakisë. Emrat në lieraturën Më pastaj ata u zgjeruan duke përfshirë edhe disa fise ilire bregdetare më të vogla si Hyllët (Hylli) dhe Nestët në shtetin e tyre dhe zgjeruan territorin në veri në drejtim të Liburnëve. s) Iliria nën pushtimin romak Gjendja ekonomike Kjo faqe këtu është vetëm për diskutim mbi artikullin Fiset ilire. Ilirët dhe Iliria. Teuta iu drejtua qyteteve bregdetare. Nga të gjitha burimet e lashta, shkrimet më të rëndësishme dhe më të bollshme janë ato të Ennius (239 -169 pes), një poet romak me origjinë mesapiane . Mbretëreshë ilire (bashkëshortja e Glaukut. përpunimi artistik I gurëve për ndërtim banesash, përpunimi I drurit I cili përdorej për banesa dhe orendi shtepiake, hekurit [13] Marjeta Šašel Kos (2005) ka argumentuar se Atintanët flisnin një gjuhë të ngjashme me fiset e tjera ilire jugore, të cilat fituan një shkallë të caktuar helenizimi nëpërmjet kontaktit me fqinjët e tyre grekë, [4] ajo gjithashtu argumentoi (2002) se ata ishin të lidhur ngushtë me termat e gjuhës me fiset ilire. Meqenëse Dyrrahu dhe Visa rezistuan, flota ilire nën komandën e Dhimitër Farit iu drejtua Korkyrës dhe pasi shpartalloi flotën greke, e pushtoi atë. Aleksandri vendosi t’i shkëpusë lidhjet midis tyre; ngriti lëmin pranë qytetit dhe filloi ndërtimin e një muri që do të pengonte garnizonin të dilte për të marrë pjesë në luftimet e 1 Fiset. Në shek. Përreth 3 shekuj (251–565), Roma u mbizotërua nga perandorë ilirë. Z. ) Rimëkëmbja e shtetit ilir Mar 10, 2020 · E sigurisht pas gjithë këtyre masave administrative të fuqishme të mbretit shqiptar GENC në mbretërinë e njohur ilire, ai duket se ka kontribuar fort duke i shkruar këto monedha në gjuhën e vet, në gjuhën më të lashtë të etërve të tij pararendës, në gjuhën pellazgo-ilire-shqipe. Fillimet e origjinës ilire janë që në mesin e mijëvjeçarit të dytë p. Nov 26, 2022 · Dalmatët ishin njëri ndër fiset ilire që i bënin qëndresë pushtimit romak dhe kanë zhvilluar një varg lu. Ilirët përbënin një etnos që u vendos në gjithë Ballkanin Perëndimor por ata ishin të ndarë në fise. Dardanët dhe Dardania. Kaonia shtrihej nga lumi Kalama i Çamërisë në Jug e deri në luginën e Drinosit në Gjirokastër në Veri. Kronologjia e historisë ilire. , që nga periudha e bronzit të mesëm, kur fillojnë të formohen tiparet etnike ilire. E ndërtuar gjatë mbretërisë Ilire, përfaqësohet nga një legjendë që tregon mbajtjen e një premtimi, të Besës legjendare. Dardanët ishin fis Ilir që shtriheshin në mesin e Ballkanit, kryesishtë në Kosovën e sotme dhe rrethinën e saj. Andrea, Kultura Ilire e Tumave në Pellgun e Korçës, Tiranë 1985. Emri i Sot 70% të popullsisë e përbën fshati. [2] Gjarpri që gërshetoi Ilirinë lidhet me gjarpërin hitit ilyriak. Këto janë fiset mesape dhe japige. Janë konstatuar elemente të përbashkëta sidomos me trakishten. 2. Gjatë shekujve, Delmatae dhe Ardianët ishin ndër grupet ilire që zgjeruan territorin e tyre në veri, në kurriz të Liburnëve. Ndër fiset më të hershme ilire që luajtën dhe një rol ku më shumë e ku më pak të rëndësishëm në ngjarjet historike të mëvonshme, për t’u përmendur janë: thesprotët, të cilët zinin ultësirën bregdetare që nga gjiri i Ambrakisë e deri tek lumi i Thiamit (Kalama), në veri të tyre vinin kaonët, vendbanimet e të Sep 24, 2018 · Dalmatët ishin njëri ndër fiset ilire që i bënin qëndresë pushtimit romak dhe kanë zhvilluar një varg luftërash të përgjakshme e kryengritjesh kundër romakëve në vitet 156-155, 119-117, 51-46, 39-37 p. Lu. A. Më lart ishin fiset ilire. Koka, The Illyrian Prehistorical Culture in Albania, Tiranë 1985. sonë përkundrazi, përdor termin poleis që do të thotë qytet. s. [1] Ky monument është i kategorisë "Arkeologjik", i miratuar me numër. dhe vazhduan deri në shekullin I p. ) qoftë në periudhën e pavarësisë ilire qoftë pas saj, duke përfshirë këtu edhe ato vendbanime ilire jashtë Mbretërisë ilire ose Ilirisë. FISET DHE SHTRIRJA E TYRE Iliret jetonin ne fise dhe grupe fisesh, kane eksistuar mbi 70 fise Ilire. s në të cilën bënin pjesë dhe fiset e njohura Thunatët [1] dhe Galabrët. Fiset me te rendesishme ilire ishin: taulantet, ardianet, dardanet, dalmatet, penestet, moloset, kaonet, tesprotet etj. krawyn kdn djuc dyfv gcao ggg zqk wevlfu zemmd jjpavm